Ο Ντανταϊσμός ή Νταντά (Dada) ήταν ένα καλλιτεχνικό κίνημα αισθητικής αναρχίας που αναπτύχθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία (κυρίως στην ποίηση), το θέατρο, τη φωτογραφία και τη γραφιστική. Μεταξύ άλλων, το κίνημα ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου, των υλιστικών ιδανικών και αυτού που οι ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα. Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Επηρέασε μεταγενέστερα κινήματα, κυρίως τον σουρεαλισμό, που ουσιαστικά ήταν η μετεξέλιξή του.
Οι εκδοχές για την προέλευση του ονόματος πολλές, σίγουρα όμως γεννήθηκε το 1916 στο καμπαρέ “Βολταίρ” στη Ζυρίχη από μια παρέα νεαρών διανοούμενων και καλλιτεχνών που, αηδιασμένοι από το πολιτισμικό και διανοητικό επίπεδο των ευρωπαϊκών κοινωνιών που υπέκυψαν στον εθνικισμό και αλληλοεξοντώνονταν στο μεγάλο πόλεμο, κατέληξαν να χλευάζουν τα ήθη, τις αντιλήψεις και την αισθητική της εποχής τους. Τύπωσαν μάλιστα και σχετικό μανιφέστο αρχών, όπως οι φουτουριστές πριν και οι σουρεαλιστές μετά απ’αυτούς.
Ενδιαφέρον είναι ότι «πυρήνες» ντανταϊστών εμφανίστηκαν ανεξάρτητα μεταξύ τους και στις 2 μεριές του ατλαντικού, ενώ οι μόνοι με κοινό παρονομαστή τον ποιητή Τριστάν Τζαρά ήταν οι ελβετοί και γάλλοι ντανταϊστές. Αξιοσημείωτα ονόματα οι Γκ.Απολλιναίρ, Χανς Άρπ, Μαρσέλ Ντυσάμ, Μαξ Ερνστ, Φρ.Πικάμπια, Μαν Ραίη και Χανς Ρίχτερ. Αφού προκάλεσαν, γελιοποίησαν, πρόσβαλαν και τσαλάκωσαν τους πάντες και τέλος τσακώθηκαν μεταξύ τους, το 1922 αρχικά και το 1924 με την έκδοση του Σουρεαλιστικού μανιφέστου οριστικά, το νταντά θεωρήθηκε λήξαν από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του.
Παρά την προκλητική, παράλογη και φαινομενικά ακαλαίσθητη εντύπωση πολλών έργων τους, από την πρώτη στιγμή, οι ντανταϊστές έδειξαν μια σοβαρότητα στις προθέσεις τους για μια αναζήτηση νέας οπτικής και νέου περιεχομένου, με συνέπειες πολύ πιο μακροπρόθεσμες από τη στιγμιαία επιθυμία να προσβάλλουν την υπεύθυνη για τον πόλεμο αστική πλουτοκρατία. Το διαχρονικό πνεύμα της αμφισβήτησης, η ασυμβίβαστη επιθυμία να απορρίπτεις το σάπιο κατεστημένο και τα πρότυπά του, η ανάγκη αναζήτησης και εξερεύνησης του νέου και διαφορετικού, ήταν τα κύρια κίνητρα που οδήγησαν τα βήματα του Ντάντα.
Οι δραστηριότητες των ντανταϊστών περιελάμβαναν μαζικές συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες, δημοσιεύσεις καλλιτεχνικών/λογοτεχνικών περιοδικών όπου η πλούσια εφευρετικότητα του χιούμορ τους κρυβόταν πίσω από όλες τις εκδηλώσεις τους – είτε στην απαγγελία ποιημάτων με λέξεις χωρίς νόημα κάτω από τον θόρυβο μηχανών, είτε σε παράλογες παραστάσεις θεάτρου, είτε με παρουσίαση εμπορικών αντικειμένων ως «γλυπτών». Το κίνημα επηρέασε μετέπειτα στυλ όπως την avant-garde, το σουρεαλισμό, την pop art, τη μουσική punk rock και το κίνημα Fluxus.
http://www.krionas.com/?artid=24
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/149499/Dada
mynightwriting 