Riders on the storm – Τα ’60s στις Η.Π.Α. (μέρος Δ’)

Στα τέλη του ’67 ο υπουργός άμυνας Μακναμάρα αποπέμπεται διότι δήλωσε δημόσια ότι οι προοπτικές είναι δυσοίωνες για την εξέλιξη του πολέμου, παραδεχόμενος ουσιαστικά το αδιέξοδο της αμερικανικής εμπλοκής. Το Μάρτη του ’68 η σφαγή εκατοντάδων αμάχων βιετναμέζων από αμερικάνικη διμοιρία στο χωριό Μάι Λάι, προκαλεί σοκ και κατακραυγή τόσο εντός συνόρων, όσο και στη διεθνή κοινότητα. Υπό το βάρος των γεγονότων, ο πρόεδρος Τζόνσον, αφού δεσμεύεται να επιδιώξει εκεχειρία και συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου, δηλώνει ότι δεν θα διεκδικήσει την επανεκλογή του στο αξίωμα. Στις 4 Απρίλη όμως, στο Μέμφις, δολοφονείται ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ  και η χώρα για τουλάχιστον μια εβδομάδα, συνταράσσεται από διαδηλώσεις και βίαιες ταραχές.

MLK riots Washington_1968
Απρίλης 1968. Στρατιώτες της εθνοφρουράς σε φλεγόμενη συνοικία της Ουάσινγκτον

Σοβαρά γεγονότα συγκλόνισαν 110 πόλεις σ’ ολόκληρη τη χώρα, με χιλιάδες απ’ το στρατό και την εθνοφρουρά να κινητοποιούνται για να καταστείλουν τις εξεγέρσεις. Στα σκαλιά του καπιτωλίου, μέχρι και στην αυλή του λευκού οίκου, στήθηκαν πολυβόλα, επιστρατεύτηκαν ακόμα και τεθωρακισμένα και ελικόπτερα για να αντιμετωπίσουν τις οργισμένες αντιδράσεις, κυρίως της μαύρης κοινότητας και μερίδας λευκών ριζοσπαστών.

robert kennedy
Ρόμπερτ Κέννεντι

Εντωμεταξύ, οι ελπίδες πολλών για τον τερματισμό του πολέμου είχαν εναποτεθεί στο Ρόμπερτ Κέννεντι, αδελφό του εκλιπόντος και δηλωμένο υπέρμαχο της ειρήνης και των πολιτικών δικαιωμάτων, που διεκδικούσε το χρίσμα του υποψηφίου προέδρου των Δημοκρατικών. Στις 6 Ιουνίου του ’68 όμως δολοφονείται κι αυτός, κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών για τη νίκη του στις προκριματικές εκλογές στην Καλιφόρνια. Τελικά, τον Αύγουστο, το χρίσμα κερδίζει αναπάντεχα ο συνεργάτης του Τζόνσον Χιούμπερτ Χάμφρεϋ,  που δεν θα ‘χει καμιά τύχη απέναντι στο Νίξον στις προσεχείς εκλογές του Νοεμβρίου. Η προσοχή στρέφεται όμως, κυρίως στα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα, στο περιθώριο του συνεδρίου των Δημοκρατικών στο Σικάγο, όπου η αρχικά ήρεμη παρουσία περίπου 10.000 διαδηλωτών αντιμετωπίζεται με όργιο καταστολής από υπερδιπλάσιους άντρες της αστυνομίας και της εθνοφρουράς, ύστερα από σχετική προτροπή του τοπικού δημάρχου. Ακολουθούν επεισόδια που καλύπτονται λεπτομερώς από πληθώρα Μ.Μ.Ε. που βρίσκονται εκεί για το συνέδριο. Σε 8 απ’ τους διοργανωτές των διαδηλώσεων (κυρίως από την οργάνωση των Yippies και έναν απ’ το Black Panther Party) απαγγέλονται κατηγορίες για πρόκληση εξέγερσης.

'68 αντισυνεδριο δημοκρατικών
Οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές στο πάρκο Γκραντ του Σικάγο

Εν μέσω των συνεχιζόμενων κινητοποιήσεων, διαδηλώσεων και αντιδιαδηλώσεων, το καθεστώς αναβαθμίζει τα όπλα του. Ο Νίξον, που εξελέγη πρόεδρος υποσχόμενος το τέλος του πολέμου, αλλά αυξάνει τα στρατεύματα και τις βομβιστικές επιδρομές, σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ένα χρόνο μετά την εκλογή του, προσπαθεί να δικαιολογήσει την ασυνέπειά του λέγοντας ότι προσπαθεί να επιτύχει μια κατά το δυνατόν πιο επωφελή ειρηνευτική συμφωνία και κάνει έκκληση στη λεγόμενη «σιωπηλή πλειοψηφία» (σε αντιδιαστολή με τη «θορυβώδη» παρουσία του αντιπολεμικού κινήματος) των πατριωτών αμερικανών, για την υποστηριξή τους σε αυτή την προσπάθεια. Η συστηματική προσπάθεια συκοφάντησης και δαιμονοποίησης του κινήματος από την πολιτική ηγεσία με τη βοήθεια μεγάλης μερίδας συντηρητικών Μ.Μ.Ε. εντείνεται και η καταστολή γίνεται όλο και πιο σκληρή. Ο Νίξον δίνει στη CIA την άδεια να εμπλακεί (επισήμως) για πρώτη φορά στο εσωτερικό της χώρας με σκοπό την καταστολή του αντιπολεμικού κινήματος. Μέχρι τότε ήταν αποκλειστική ευθύνη του FBI, με διόλου πενιχρά αποτελέσματα στις (πολλές κατασκευασμένες) διώξεις και παρακολουθήσεις μεγάλου αριθμού αντιφρονούντων, με ιδιαίτερη έμφαση στις ριζοσπαστικότερες συνιστώσες. Εκτός αυτών, στο στόχαστρο μπαίνουν μουσικοί, διανοούμενοι και γενικά αναγνωρίσιμα πρόσωπα με δηλωμένη αντίθεση στον πόλεμο και εν γένει αντισυμβατική στάση. Ψυχεδελικοί γκουρού και χίππυ προσωπικότητες όπως ο  Τίμοθυ Λήρυ, συλλαμβάνονται για κατοχή μικροποσοτήτων μαριχουάνας και καταδικάζονται στις αυστηρότερες ποινές. Ο John Sinclair, μάνατζερ των MC5 και συνιδρυτής της οργάνωσης  White Panther Party, καταδικάστηκε σε 10ετή φυλάκιση για κατοχή δύο τσιγάρων μαριχουάνας. Οι ηγέτες και πολλά μέλη των Μαύρων Πανθήρων βέβαια, συλλαμβάνονται μαζικά ή δολοφονούνται απ’ την αστυνομία, ενίοτε εν ψυχρώ, όπως ο Φρεντ Χάμπτον. Παράλληλα, μέλη ακροαριστερών οργανώσεων υιοθετούν βίαιες μορφές πάλης. Μετά την ουσιαστική διάσπαση της S.D.S. στο συνέδριο του 1969, σημαντική μερίδα ακτιβιστών προσκείμενων στη μαοϊκή αριστερά, αποφασίζουν να περάσουν στην παρανομία και τον ένοπλο επαναστατικό αγώνα. Αποτέλεσμα η δημιουργία της οργάνωσης Weather Underground, που πραγματοποίησε δεκάδες βομβιστικές επιθέσεις σε τράπεζες και κυβερνητικά κτίρια, στην επτάχρονη δράση της.

the_weather_underground
Η βίαιη διαδήλωση «Μέρες οργής» τον Οκτώβρη του 1969 στο Σικάγο ήταν η αφετηρία της δράσης της οργάνωσης Weather Underground

Η κόπωση, η απογοήτευση, η αλλαγή του κλίματος αρχίζουν να φαίνονται στα τέλη της δεκαετίας. «Bad Moon Rising» προβλέπουν οι Creedence Clearwater Revival. Η χρήση LSD, αρχίζει να υποχωρεί. Εκτός από τα «άσχημα ταξίδια», τις παρανοϊκές κρίσεις και τα εμφανή προβλήματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς στα οποία οδηγούσε η κατάχρηση, μια σειρά άρθρων σε «σοβαρά» περιοδικά ανέφεραν επικαλούμενα ανυπόστατες έρευνες, ότι η χρήση LSD προκαλούσε γονιδιακές μεταλλάξεις. Τελικά αυτό ίσχυε για ορισμένα εντομοκτόνα της εποχής, αλλά όχι για το LSD. Γεγονός παραμένει ότι από το 1969 και μετά, η χρήση LSD ελαττώνεται και αρχίζει να πλασάρεται περισσότερη ηρωίνη στην πιάτσα και σιγά-σιγά κοκαΐνη. Πολλοί το συνδέουν με την εμπλοκή της CIA στο παιχνίδι. sweetheart of the rodeoΜουσικά, η στροφή είναι αισθητή με μια τάση «back-to-basics», που αρχίζει να φαίνεται με την επιστροφή στις μουσικές ρίζες της φολκ, τα μπλουζ και την κάντρι, με πολλά μεγάλα ονόματα όπως ο Bob Dylan, οι Byrds, οι Grateful Dead, η Janis Joplin, να κυκλοφορούν άλμπουμ ανάλογου ύφους. Το acid rock αρχίζει να εγκαταλείπεται και τα νέα blues-rock, country, folk, southern, hard, progressive rock ιδιώματα εμφανίζονται. Πριν όμως οι χίππυς φύγουν από το προσκήνιο της ιστορίας, πραγματοποιούν την τελευταία μεγάλη τους γιορτή το 3ημερο 15-17 Αυγούστου του 1969, στο φεστιβάλ Woodstock Music & Art Fair, με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της αμερικάνικης σκηνής, αλλά και της βρετανικής και όχι μόνο. Οι Stones, οι Beatles, οι Doors και ο Dylan έλειπαν, αλλά σχεδόν όλοι οι άλλοι ήταν εκεί. Ο Hendrix, η Janis Joplin, οι Grateful Dead, Country Joe & The Fish, Who, Jefferson Airplane, η έγκυος Joan Baez, οι Creedence Clearwater Revival, Santana, Ravi Shankar, Crosby Stills Nash & Young, Ten Years After, Canned Heat, Mountain, Joe Cocker και τόσοι ακόμα, που μάζεψαν ένα ειρηνικό πλήθος 400.000 ανθρώπων για ζήσουν, παρά τη βροχή και τη λάσπη, 3 ημέρες ειρήνης και μουσικής, στην τελευταία αναζωπύρωση του κλίματος του καλοκαιριού της αγάπης και του πνεύματος του Haight Ashbury. Και φυσικά, αποτελεί το μεγαλύτερο μουσικό γεγονός μέχρι τότε και από τα μεγαλύτερα έκτοτε, σαν επιστέγασμα της δεκαετίας που οι νέοι θέλησαν να αλλάξουν τον κόσμο και πίστεψαν ότι, με όπλο την πίστη στα όνειρα και τα ιδανικά, κάτι τέτοιο ήταν δυνατό. Και ίσως ο κόσμος να μην άλλαξε δραματικά, αλλά σίγουρα ταρακουνήθηκε και ανοίχτηκαν μονοπάτια σκέψης και δράσης που ακόμα εξερευνώνται.

Woodstock-1969-performing
Ο John Sebastian στην εκτός προγράμματος εμφάνισή του στη σκηνή του Woodstock

Στο σημείο αυτό, πρέπει να γίνει μια υποτυπώδης αναφορά στη βρετανική ψυχεδέλεια, παρότι ο τίτλος του κείμενου αναφέρεται στις Η.Π.Α., λόγω της αμφίδρομης αλληλεπίδρασης που υπήρχε στα μουσικά δρώμενα των δύο χωρών. Λέγεται ότι οι Beatles με το άλμπουμ Sergeant Pepper’s εγκαινιάζουν την ψυχεδέλεια στην Αγγλία, κάτι που δεν είναι ακριβές, παρότι ευρέως αποδεκτό. Η ντόπια ψυχεδέλεια, σίγουρα έχει αμερικανική προέλευση, παρότι αναπτύχθηκε ανεξάρτητα, σε αντίστοιχες ωστόσο συνθήκες. Σε πολιτικό επίπεδο, από το 1958, υπήρχαν οι συγκεντρώσεις ενάντια στους πυρηνικούς εξοπλισμούς, που διοργάνωνε η Campaign for Nuclear Disarmament (CND) μια πρωτοβουλία στην οποία πρωτοστατούσε μεταξύ άλλων, ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ. Στα συλλαλητήρια αυτά συναντήθηκαν, όχι μόνο Κουακέροι ειρηνιστές, αλλά και αριστερές οργανώσεις ποικίλων αποχρώσεων, εργατικά συνδικάτα κ.α. με έναν σημαντικό αριθμό διανοουμένων, καλλιτεχνών, φοιτητών και νεολαίας,  γι’ αυτό αποτελούν, τα πρώιμα φυτώρια του βρετανικού ρεύματος της αμφισβήτησης που εκφράστηκε ποικιλοτρόπως στη δεκαετία του ’60.

allen ginsberg albert hall
Ο Άλεν Γκίνσμπεργκ απαγγέλλει ποίηση στην πλημμυρισμένη από λουλούδια σκηνή του Άλμπερτ Χωλ

Στο πεδίο της κουλτούρας, οι μπητ ποιητές της Νέας Υόρκης και της «αναγέννησης» του Σαν Φρανσίσκο, αφήνουν κι εδώ το στίγμα τους. Το καλοκαίρι του ’65, πλήθος νεαρού κόσμου τους γνωρίζει σε μια ασυνήθιστη ποιητική εκδήλωση στο Ρόγιαλ Άλμπερτ Χωλ του Λονδίνου. Υπεύθυνοι για τη διοργάνωση και την επιτυχημένη καμπάνια προβολής της, οι Barry Miles και Tony Godwin του βιβλιοπωλείου Better Books και ο φωτογράφος John «Hoppy» Hopkins. Η εκδήλωση αποτελεί το Λονδρέζικο αντίστοιχο του «Human Be-In», μια μεγάλη νεανική γιορτή της εναλλακτικής κουλτούρας και σημείο αναφοράς του Λονδρέζικου underground και της ψυχεδελικής μουσικής σκηνής που βρισκόταν τότε στο στάδιο της δημιουργίας. Μια μικρή ομάδα δημιουργεί το London Free School, που μεταξύ άλλων, βγάζει το πρώτο εναλλακτικό ευρωπαϊκό περιοδικό, το International Times. Η οικονομική βιωσιμότητα αμφότερων, υποστηριζόταν από διάφορα πάρτυ και συναυλίες όπου, στα ’65-’66, τον τόνο έδιναν οι πρωτοπόρες ψυχεδελικές μπάντες της βρετανικής σκηνής, Pink Floyd και Soft Machine, αλλά και ο Arthur Brown ή οι Pretty Things που έκαναν στροφή από τα ωμά R&B στον μετέπειτα ψυχεδελικό ήχο του S.F. Sorrow. Οι πάντα πρωτοποριακοί Kinks, ήδη από το ’65, ήταν απ’ τους πρώτους «μεγάλους» που υιοθέτησαν στοιχεία του νέου ήχου. Οι Beatles μυήθηκαν στην κάνναβη από το Bob Dylan στην πρώτη τους αμερικάνικη περιοδεία, πριν την κυκλοφορία του Rubber Soul. Εντωμεταξύ, λίγο αργότερα δοκίμασαν LSD, το οποίο είχε ισχυρή επίδραση στη μουσική τους, όπως φαίνεται από το επόμενο άλμπουμ Revolver. Όπως είπαμε, ο Jimi Hendrix «έφτιαξε» όνομα πρώτα στο Ην. Βασίλειο, όπου και πρωτοκυκλοφόρησε το ντεμπούτο του Are you Experienced?. 14-hour technicolor dream

Κατά τ’ άλλα, το μεγάλο event που σηματοδοτεί την εμφάνιση της νέας τάσης είναι το ψυχεδελικό ολονύχτιο φεστιβάλ, 14-hour Technicolor Dream,  στις 29 Απρίλη του ’67, με δύο σκηνές  γεμάτες με μουσική, θεατρικά δρώμενα, πρωτοποριακά light-shows και προβολές πειραματικών φιλμ. Σκηνές από το event εμφανίζονται στο ντοκυμαντέρ Tonight let’s all make love in London, τίτλος που προέρχεται από μια διάσημη φράση του Allen Ginsberg στην πρώτη από τις ποιητικές βραδιές του Άλμπερτ Χωλ. Σύντομα η ψυχεδέλεια και το χίπικο πνεύμα απλώθηκαν σαν πολύχρωμη επιδημία. Νέα αξιόλογα συγκροτήματα όπως οι Traffic και οι Family κάνουν την εμφάνισή τους, πολλοί όπως οι Tomorrow και οι Smoke είχαν μικρή διάρκεια αλλά χαρακτηριστικό αποτύπωμα, και άλλοι όπως οι Move, Nice, και John’s Children αποτέλεσαν τις πρώιμες προσπάθειες των μετέπειτα γνωστότερων E.L.O., E.L.P. και Marc Bolan αντίστοιχα. Ξεχωρίζει ο τραγουδοποιός Donovan με το ψυχεδελικό-φολκ ύφος του, ο Brian Auger με την ψυχεδελική αρχιέρεια Julie Driscoll να συνδυάζουν την ψυχεδέλεια και τις jazz και soul επιρροές, με το mod «shake a-go-go» πνεύμα.  Άλλοι όπως οι Deviants και οι Edgar Broughton Band, ήταν «διαβόητες» underground πολιτικοποιημένες μπάντες. Αλλά και η πλειοψηφία των αναγνωρισμένων μουσικών, συμπεριλαμβανομένων των Eric Burdon, Who και Rolling Stones, περνούν την ψυχεδελική τους φάση στα ’67-’68. Άλλωστε τα περισσότερα μέλη αυτών των συγκροτημάτων, έψαχναν διαρκώς οτιδήποτε καινούριο «έπαιζε» στην πόλη, καθώς είχαν μεγαλώσει με την κουλτούρα και το πνεύμα των mods, που το κάθε «μοντέρνο», με την έννοια του νεωτερικού στοιχείου, άξιζε την προσοχή τους. Ο μεγάλος (τότε πιτσιρικάς) David Bowie κάνει δισκογραφικό ντεμπούτο επίσης το ’67. Μια ειδική μνεία αξίζει στη λεγόμενη σκηνή του Canterbury με συγκροτήματα όπως οι Soft Machine, Caravan, Gong και Hatfield & the North, με το ιδιαίτερο μίγμα τζαζ επιρροών, την ψυχεδελική ατμόσφαιρα και τις φολκ και ποπ πινελιές.  Στη συνέχεια, όπως και πολλοί άλλοι στα ’68 -’69, εξελίχθηκαν σ’ αυτό που χαρακτηρίζεται ως «progressive rock». Τότε κάνει τα πρώτα του βήματα και το hard rock/heavy metal με τους Black Sabbath, Deep Purple, Led Zeppelin, Free, Groundhogs, κλπ. Οι Jethro Tull, με τη χαρακτηριστική φωνή και το φλάουτο του Ian Anderson, το μοναδικό πάντρεμα μπλουζ, φολκ, κλασσικών επιρροών και hard/progressive ύφους, κυκλοφορούν τον πρώτο τους δίσκο τέλη του ’68. Γενικά η καθαρά ψυχεδελική «φάση» ήταν κι εδώ σύντομη, από τα μέσα του ’68 και μετά, ελάχιστα συγκροτήματα συνεχίζουν σ’ αυτό το μοτίβο. Μια τελευταία υπόκλιση για τους space rock ταξιδιώτες Hawkwind, που κάνουν δισκογραφικό ντεμπούτο το 1969, και μια μεγάλη συγνώμη σ’ αυτούς/ές που αφήνω απ’ έξω.

Μια σειρά γεγονότων έχουν χαρακτηριστεί ως συμβολικές εκφράσεις του τέλους της εποχής των «λουλουδιών». Το καλοκαίρι του ’69 πραγματοποιούνται οι παρανοϊκοί φόνοι της «οικογένειας» του Charles Manson, πρώην θαμώνα του Haight-Ashbury,  τους οποίους υποστήριξε ότι «εμπνεύστηκε» ακούγοντας το Helter Skelter των Beatles. Φυσικά πολλά ΜΜΕ θέλησαν να χρησιμοποιήσουν τα γεγονότα για να πλήξουν την εικόνα του ειρηνιστή χίππυ και να συκοφαντήσουν τις κοινοβιακές απόπειρες, αποδίδοντας ταυτόχρονα συλλογικές ευθύνες στο νεολαιίστικο κίνημα για την «ανωμαλία» που έχει προκαλέσει. Λίγο μετά, ήταν η βίαιη εκτροπή των πνευμάτων και ο φόνος του μαύρου θεατή από τους Hell’s Angels, στο δωρεάν κονσέρτο των Rolling Stones που συνδιοργάνωναν με τους Grateful Dead και τους Jefferson Airplane στο Altamont της California το Δεκέμβρη, ακόμα ένα δείγμα της σκοτεινής, βίαιης και κυνικής περιόδου που ακολουθούσε. Κάτι που αποτυπώνεται περίφημα στο αλληγορικό φινάλε του εμβληματικού καλτ φιλμ Easy Rider, που στο πρόσωπο των πρωταγωνιστών, δολοφονείται μεταφορικά και κυριολεκτικά το ελεύθερο χίππικο πνεύμα, που εκλαμβάνεται ως απειλή της καθεστηκυίας τάξης για την αυταρχική, συντηρητική αμερική που ενσαρκώνει ο άξεστος χωριάτης. easy rider

Τον Οκτώβρη του ’70, η Janis Joplin βρίσκεται νεκρή, θύμα  μιας υψηλής καθαρότητας δόσης ηρωίνης και δύο εβδομάδες μετά, ακολουθεί ο Hendrix από αναρρόφηση, σαν αποτέλεσμα της συνδυασμένης κατανάλωσης βαρβιτουρικών και αλκοόλ. Τη μοιραία τριάδα θα συμπληρώσει ο Jim Morrison λίγους μήνες μετά, τον Ιούλιο του ΄71, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου στο Παρίσι που βρισκόταν με τη σύντροφό του Πάμελα. Ο τάφος του στο νεκροταφείο Περ Λασσέζ αποτελεί δημοφιλές «προσκύνημα» των θαυμαστών του έως σήμερα.

jim-morrison-grave-pere-lachaise-cemetery-paris
Ο τάφος του Τζιμ Μόρρισον στη σημερινή μορφή του

Επίλογος

Και τελικά κάποιος αναρωτιέται τι έμεινε απ’ όλα αυτά; Όλος αυτός ο δημιουργικός οργασμός πολιτικής σκέψης και δράσης, καλλιτεχνικής έκφρασης, κοινωνικής χειραφέτησης, αυτή η τόσο ξεχωριστή περίοδος της παγκόσμιας σύγχρονης ιστορίας, άφησε κάτι πίσω της που να μην ανατράπηκε, να μην εκφυλίστηκε, να μην διαψεύστηκε ή να μην ξεθώριασε με τον καιρό; Η καλλιτεχνική δημιουργία σε μεγάλο βαθμό, είτε ευτελίστηκε για εμπορικούς σκοπούς, είτε απομονώθηκε σε μια μεταμοντέρνα εσωστρεφή αυτοαναφορικότητα. Ο πόλεμος τελείωσε ουσιαστικά το 1973 με την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων και με την κατάληψη της Σαϊγκόν από τους Βορειοβιετναμέζους το 1975, γράφτηκε επίσημα ο επίλογος της ταπεινωτικής ήττας-χαστούκι στην έως τότε παντοδυναμία της υπερδύναμης, αφού όμως το αντιπολεμικό κίνημα είχε πιο πριν συρρικνωθεί ανεπανόρθωτα. Μετά τη δολοφονία του Μ.Λ. Κινγκ, το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα που είχε ήδη φτάσει στην κόπωση διαλύθηκε. Η διάσπαση του νεολαιίστικου κινήματος, ως επακόλουθο της έντονης ανομοιογένειάς του, οδήγησε τους πιο ριζοσπαστικούς σχηματισμούς μόνους στους δρόμους, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους στις διώξεις ενός καθεστώτος που έδειχνε όλο και πιο ξεκάθαρα το αληθινό του πρόσωπο. Στις 4 Μαΐου 1970, η εθνοφρουρά πυροβολεί εναντίον συγκέντρωσης άοπλων φοιτητών στο πανεπιστήμιο του Κεντ στο Οχάιο, σκοτώνοντας 4 και τραυματίζοντας 9.

Students dive to the ground as the Guard fires on faculty and st
Στιγμιότυπο λίγα δευτερόλεπτα μετά τους πυροβολισμούς της εθνοφρουράς προς το συγκεντρωμένο πλήθος, έξω από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου του Κεντ

Δέκα μέρες μετά, σε αντίστοιχο περιστατικό, η αστυνομία ανοίγει πυρ εναντίον μαύρων φοιτητών στο πανεπιστήμιο Τζάκσον του Μισσισίπη αφήνοντας πίσω 2 νεκρούς. Και στα δύο περιστατικά οι δράστες έμειναν ατιμώρητοι. Οι δυναμικές μειοψηφίες και οι ένοπλες ομάδες δεν κατόρθωσαν να σηκώσουν το βάρος της συνέχισης του αγώνα σε αναβαθμισμένο επίπεδο. Οι αριστερές οργανώσεις, μαοϊκοί και τροτσκιστές, καθώς και οι αναρχικές ομάδες είχαν περιορισμένη απεύθυνση. Τα χρόνια του μακαρθισμού και των ανελέητων διώξεων του FBI, ο πόλεμος από τη μαφία, σε συνδυασμό με την προπαγάνδα που μπήκε σε κάθε σπίτι με την τηλεόραση, είχαν ουσιαστικά εξαφανίσει τους πολυάριθμους παλιούς αναρχικούς, κομμουνιστές και το μαχητικό εργατικό κίνημα των πρώτων δεκαετιών του αιώνα. Η μεταπολεμική αμερικάνικη κοινωνία είχε τυφλωθεί από τη λάμψη του καταναλωτισμού και της υποσχόμενης σε όλους υλικής ευμάρειας, συμμορφώθηκε στη συμβατική «κανονικότητα» των λευκών προαστίων και αφοσιώθηκε στο κυνήγι της επιτυχίας, ενισχύοντας τον ατομισμό και τον ανταγωνισμό. Το γόητρο της κομμουνιστικής αριστεράς άλλωστε είχε πληγεί και ηθικά, μετά την αιματηρή καταστολή της ουγγρικής εξέγερσης του ’56 και την πρόσφατη για την εποχή εισβολή των Σοβιετικών δυνάμεων στην Τσεχοσλοβακία, που ξαναγύρισαν την Πράγα από την «άνοιξή» της, πίσω στο χειμώνα το 1968.

πράγα 1968
Σοβιετικά τανκς περικυκλωμένα από διαμαρτυρόμενο πλήθος. Πράγα, Αύγουστος 1968

Οι συνθήκες που ευνόησαν την ευρεία ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη τη δεκαετία του ’70, δεν είχαν την ανάλογη ισχύ στις Η.Π.Α. Οι περισσότεροι νέοι που έζησαν ως φοιτητές την «ταραγμένη» 5ετία ’65 – ’70, γόνοι της ακμάζουσας μεσαίας τάξης της εποχής, μπήκαν στην αγορά ως πτυχιούχοι σε σχετικά καλά αμοιβόμενες θέσεις, σε καιρούς χαμηλής ανεργίας, οπότε είχαν την δυνατότητα να απολαύσουν λίγες από τις υλικές ανέσεις που απέρριπταν παλιότερα, να ξεσκάσουν απροβλημάτιστα με ντίσκο, κοκαϊνη και φανταχτερά λαμέ ρούχα και να κυνηγήσουν το «ανανεωμένο» αμερικάνικο όνειρο του γρήγορου πλουτισμού, είτε με την επιδίωξη μιας επιτυχημένης καριέρας, είτε τζογάροντας ασύστολα, είτε με παράνομο τρόπο. Το εμπόριο «σκληρών» ουσιών και η σωματεμπορία είχαν γίνει ιδιαίτερα επικερδείς ασχολίες που προσέλκυαν αρκετούς νεολαίους σε συμμορίες, ειδικά στα γκέτο των μαύρων και των λατίνων. Φυσικό επακόλουθο ήταν η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης βίαιων περιστατικών, που ενίσχυαν τις συντηρητικές φωνές και αντιλήψεις και ευνοούσαν τη διεύρυνση του χάσματος και του ρατσιστικού και ταξικού διαχωρισμού, μεταξύ της πιο προνομιούχας λευκής μεσαίας τάξης και των κατοίκων των υποβαθμισμένων και επικίνδυνων γκέτο. Η μεγάλη άνοδος της χρηματιστηριακής δραστηριότητας που συνόδευσε την αρχική εμφάνιση του νεοφιλελευθερισμού έφερε στο προσκήνιο τους γιάπηδες. Κι έτσι φτάσαμε σε μια κοινωνία που οι περισσότεροι λευκοί νέοι είχαν πρότυπο το γιάπη ή το διάσημο σταρ και οι μαύροι το μπασκετμπολίστα, τον «έμπορο» ή το νταβατζή της περιοχής, που έκαναν τη «μεγάλη» ζωή και αυτός ήταν ο σκοπός που άγιαζε όλα τα μέσα.

Αν επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα τι άφησαν πίσω τους ως παρακαταθήκη τα ’60s τελικά, ίσως να λέγαμε τη σεξουαλική απελευθέρωση, την αποδυνάμωση του ηθικίστικου πουριτανισμού, την εδραίωση των νεολαιίστικων κινημάτων και την αναγνώρισή τους ως φορέων κοινωνικών αλλαγών, σημαντικά βήματα για τη γυναικεία χειραφέτηση, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων ή των αυτόχθονων ινδιάνων και την εμφάνιση του κινήματος της οικολογίας. Παρεπιπτόντως, όλα αυτά τα επιμέρους κινήματα δικαιωμάτων υπήρξαν βασικοί αρωγοί του Δημοκρατικού Κόμματος και  σημεία αναφοράς «προοδευτισμού» στις καμπάνιες του. Βέβαια, το να επικεντρωθείς σε θέματα ελεύθερου αυτοπροσδιορισμού, αναγνώρισης κοινωνικών «ταυτοτήτων» βάσει των προσωπικών επιλογών τρόπου ζωής και την υποστήριξη κάποιων δικαιωμάτων των μειονοτήτων είναι χρήσιμο, αλλά και βολικό για να μείνεις έξω από τη συζήτηση για μια συνολικά πιο δίκαιη  και ειρηνική κοινωνία. Ίσως, αν τελικά τα ’60s άφησαν κάτι, αυτό να είναι ο μύθος που τροφοδοτήθηκε απ’ όλα αυτά τα γεγονότα και μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης σε πολλά πεδία. Και φυσικά -τι άλλο- τη μουσική! Τα όνειρα και τη μουσική…

Jimi-Hendrix-Woodstock-1969
Ο Jimi Hendrix στη σκηνή του Woodstock

http://www.shmoop.com/vietnam-war/timeline.html

http://www.lib.berkeley.edu/MRC/pacificaviet.html#1967

http://daily.redbullmusicacademy.com/2013/06/the-birth-of-psychedelic-london

Σχολιάστε